Alblasserwaards & Vijfheerenlands – Standaard Nederlands
Arremoejig; zeer arm indien gezegd over mensen. Die hebbe echt niks meer te vrete, die zijn echt arremoejig. D’r zel gien kip de pôôt breke.
Art; erwt.
Arte poele; erwten doppen. Bij arte poele en doppers doppe zit j’n ’t zelfde te doen.
Astrant; brutaal, zeer vrijmoedig. D’n dieje is zôô astrant dà ze ok bij vrimdes zomaor naor binne gaot zonder eerst `Volluk` te roepe.
Baggerbeugel; ijzeren beugel aan een lange steel en een net.
Baggerschup, hôôs, gierhôôs, gierscheut, schouwschup; grote houten schop, om min of meer vloeibare zaken mee te scheppen en te verspreiden. Mit ’n baggerbeugel laai je ’n schouw vol en mit ’n hôôs gooi je ‘m weer leeg.
Bain; zie bing.
Bakhuis; ruimte buitenshuis waar brood gebakken kan worden. In de mêêste bakhuize staon de fietse drôôg.
Bakkie; 1. kopje koffie. 2. schoteltje. 1. Toen ‘k op de vakansie om een bakkie poeier vroeg in plek van koffie, mos t’r ‘n vertaoler bij komme. 2. Hêête koffie van je bakkie slobbere gao gauwer, as ie effe ’n bakkie wil doen.
Bandewaoge; boerenwagen met vier luchtbanden.
Barregroei, bargroei, bergroei; staander van een hooiberg.
Bart; algemene naam. In de goeie ouwe tijd, toen de koei nog Bart hiette en de melk over d’n onderdeur liep, wiere de daggelders zwaor onderbetaold.
Beddegaonstijd; tijd om naar bed te gaan. t Is bij hullie allang beddegaonstijd gewist: die gaon ommers mit de kippen op stok.
Beddepisser, beddezèèker; 1. pissebed. 2. bedplasser. Van pissebed in kakkebed terech komme schiet nie op.
Bedoeninkie, boeregedoeichie, spullechie; boerderijtje. ’t Is mar ’n kaole bedoening daoro.
Bêêst, bêêssie; zie koei. Hink schreef een boek, dat “Bêêste Marte” hiet. (zie uitgaven van de Stichting)
Bêêstemart; veemarkt.
Bekant, bekâânt, bijna. Hij ging me toch legge valle, hij kon bekant nie meer overend komme.
Beljaot, beijat, bejaot, beljot, bejot, beljaat, bejaat, bajot, jot, jaot, jaat, jaates, waijat; welja, ja. Beljaot, dà ken d’r ok nog wel effe bai.
Belnêênt; welnee. “Belnêênt mins, hoe kommie d’r an, da hebbie ok allêên mar van hore zegge”. “Bejaot joh, dà ha je gedocht; ‘k het ‘t toch uit de mond van de Vliegende Schèèr zellef!”.
Bere; zie bunseme. “Waarom loop ie zo te bunseme, wà ’s t’r an de hand?”
Bereboer; houder van een of meer mannetjes varkens ter bevruchting van varkens. De zog mot bij d’n bereboer langs, anders komme d’r gien klèène keuchies.
Berig; 1. vruchtbare periode van de zeug. 2. brommerig.
Beschiete; dommelend uitrusten, een dutje doen. Nao d’n ete trekt pa de klep van de pet over z’n oge en gaot ie effe beschiete in de zurg. ’s Aoves as tie naor laokerveld verlangt, stapt ie d’n bedstee in.
Bestalle; stollen. As ’t vet an ’t bestalle is, komp t’r eerst een fluus op.
Bezaie, bezije, nost, neffe; naast. Dà ‘s effe bezaie de waorheid.
Biest welle; melk van de eerste dagen na het kalven laten stollen door continue roerend tot net onder het kookpunt te verhitten.
Bietemesien; bietenmolen, bietenhakselaar. D’r wier ok wel’s wà anders deur de bietemesien gegooid.
Biggels, kegels, keie; grint. Bij ons kluitere ze de biggels, in Termei legge d’r kegels op ’t pad en in Aspere keie.
Bing, bain, bein, achterbein; lijn, touw, om iets vast te zetten.
Binge, binne, beinde, vastbeinde; binden. D’n hond leg zolang d’r gemaoid wordt an d’n dampaol gebonge.
Bizze; zie rêêpe. ’n Koei die ’n daas ontdekt, gaot lope bizze.
Blad, blaoier; bladeren. Ze had ’n bled vol kemilleblad, die ze in de theepot dee; gooide d’r hêêt water op en verkocht dà dan as